سرطان سینه یكی از شایع ‌ترین سرطان‌ها در میان زنان ایرانی محسوب می‌شود و سالانه 7 هزار زن ایرانی به این سرطان مبتلا می‌شوند.در حالیکه در جهان 1500000 زن به سرطان پستان مبتلا میشوند. از هر 100000 زن ایرانی 22 تا به سرطان سینه مبتلا میشوند. لذا با توجه به این‌كه 70 درصد این بیماران بالای 5 سال عمر می‌كنند اكنون حدود 70 هزار زن مبتلا به این بیماری در كشور داریم و این آمار كمی نیست. بویژه آن ‌كه سن ابتلا به سرطان سینه در ایران 5 سال پایین‌تر از سطح جهانی است.

در زمان حاضر به طور متوسط سن ابتلا به این بیماری در ایران بین 45 تا 55 سال است در حالی كه این سن در كشورهای غربی بین 50 تا 60 سال است. از هر 8 خانم بالای 70 سال، یک خانم سرطان سینه میگیرد.

بیماری سرطان پستان مانند سایر بیماری‌های سرطان 4 مرحله اول تا چهارم دارد،مرحله اول آن كاملا قابل علاج قطعی است،مرحله دوم و سوم،مرحله كلینیكی است كه بیمار باید تحت درمان‌های خاص و عمدتا جراحی و شیمی‌درمانی قرار گیرد؛اما مرحله چهارم زمانی است كه بیماری خیلی پیشرفت كرده است و كار زیادی برای آن نمی‌توان انجام داد. 
درسرطان سینه،مبتلایان شانس بالایی برای زنده ماندن داشته و پس از درمان،احتمال بازگشت و عود مجدد بیماری وجود دارد.بنابراین بیماران مبتلا به سرطان سینه باید تحت نظر پزشك معالج قرار بگیرند. احتمال پیشگیری از 40 درصد انواع سرطان‌ها وجود دارد، سرطان سینه نیز یكی از انواع سرطانی است كه به راحتی می‌توان با تشخیص زود رس از آن پیشگیری كرد و تنها شرط آن،هوشیار بودن مردم جامعه بخصوص زنان است. سابقه فامیلی احتمال ابتلا به سرطان سینه را 5 برابر افزایش می‌دهد، حدود 7 درصد سرطان های پستان بصورت انتقال فامیلی یا ارثی است. حداقل 20 ژن زمینه ساز برای سرطان پستان است.

بدین معنی که در حالت طبیعی و غیر جهش یافته ، از رشد غیرنرمال سلولها جلوگیری می کنند. زمانیکه در آنها جهش زایی بوجود می آید درست بر عکس عمل می کنند. این ژن های معیوب معمولآ از والدین به فرزندان می رسند و باعث افزایش ریسک سرطان پستان در فرزندان می شوند. زنانی که این ژن معیوب را از والدین خود به ارث می برند 5 برابربیشتر  شانس ابتلا به سرطان را نسبت به افراد بدون ژن معیوب  دارند. همچنین ریسک ابتلا به سرطان تخمدان هم در اینها بیشتر است. جالب است که ژن معیوب می تواند از طرف پدر و یا مادر به فرزندان منتقل شود. یعنی پدر هم به همان اندازۀ مادر می تواند حامل این دو ژن جهش یافته باشد و آنرا به فرزندانش منتقل نماید. سرطان پستان ارثی، بیشتر در سنین جوانی اتفاق می افتد و دو طرفه بودن آن بیشتر است. حدود 93 درصد سرطان های پستان غیر ارثی است و فرد را مبتلا به سرطان می نماید. قابل توجه است که این تغییرات ژنتیک به نسل بعدی منتقل نمی شود. این جهش ژنتیکی در این دسته در اثر عوامل محیطی بوجود می آید. این عوامل سرطان زای محیطی شامل دخانیات، غذای ناسالم، هوای آلوده به مواد شیمیائی، مواد سمی محیطی، سن، جنسیت ، هورمونی درمانی، افزایش وزن و سقط جنین غیرطبی نیز مؤثر می باشد. این دسته از سرطان پستان معمولآ در سنین بالا دیده می شود. از این رو پیشگیری از این سرطان بسیار حائز اهمیت است تا این بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود. درد، التهاب،تورم،قرمزی و فرو رفتگی نوك سینه از علائم شایع سرطان سینه به شمار می‌رود. سابقه فامیلی ابتلا به سرطان، اولین حاملگی بالای 30 سال،قاعدگی زیر 12 سال،یائسگی بالای 55 سال،عدم حاملگی،عدم شیردهی و هورمون‌ درمانی بعد از یائسگی از عوامل خطر در ابتلا به سرطان سینه هستند. روند رو به رشد بیماری سرطان سینه در ایران نزدیک به ۶ درصد در سال است که وضعیت را در حدی تقریباً خطرناک قرار داده است.
دردهای شایع سینه به دو دسته دوره‌ای و غیردوره‌ای تقسیم می‌شود كه دردهای دوره‌ای در زنان 30 تا 35 ساله در نیمه دوم قاعدگی یا در صورت مصرف هورمون دیده می‌شود.دردهای دوره‌ای غالبا دو طرفه هستند و به علت شدت درد به زیر بغل منتشر می‌شوند و همچنین با مصرف كافئین یا در صورت اضطراب و افسردگی تشدید می‌شوند و عموما علت این دردها تغییرات هورمونی است. دردهای غیردوره‌ای بدون ارتباط با قاعدگی هستند،معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود و ماهیت سوزنی یا كششی دارند.علت دردهای غیردوره‌ای عموما كیست‌های ناحیه سینه،دردهای قلبی و عضلانی،توده‌های خوش خیم یا بدخیم سینه هستند.

یكی دیگر از نگرانی‌های زنان در ارتباط با سرطان پستان به بحث زیبایی و حفظ تناسب اندام آنها برمی‌گردد. پزشكان ایرانی تقریبا از حدود 20 سال پیش در عمل جراحی سرطان سینه قادر به حفظ سینه‌ها بوده اند. ضمن این‌ كه استفاده از پروتزهای سینه می‌تواند نگرانی خانم‌ها را دراین‌باره برطرف كند. با این حال زنان جامعه ما باید برای تشخیص زود رس   ترکیبی از معاینات شخصی و كلینیكی و ماموگرافی را فراموش نكنند و برای درمان می‌تواند ترکیبی از جراحی (ماستکتومی یا برداشتن کامل پستان؛ برداشتن ربع پستان یا برداشتن بخش کوچکی از پستان)، دارودرمانی (شیمی درمانی، بلوک هورمونی ، مونوکلونال آنتی بادی) و رادیوتراپی را گزینه کنند.

دکتر ناصر پارسا

• پزشک و پژوهشگر ارشد انستیتو ملی بهداشت –وزارت بهداشت- امریکا
• عضو هیات علمی و مدیره مرکز جامع سرطان و انجمن سرطان ایران
• مشاور علمی درامور بین الملل به بنیاد بیماران خاص و سازمان نظام پزشکی
• عضو هیات امناء و مدیره موسسه خیریه مهیار ( کمک رسانی به بیماران سرطانی)